Niet durven toelaten van emoties ontstaat als je ze niet op een veilige manier kan reguleren. Emoties brengen lichamelijke sensaties teweeg die je niet altijd wil voelen. Dit creëert afwijzing en een vermijdingsstrategie. Hoe komt het dat je dit bent gaan ontwikkelen?
Emoties zorgen voor sensaties die je waarneemt als gevoel. Denk hierbij aan onrust, pijn, maar ook de welbekende vlinders in je buik. Het hoeft niet alleen negatief te zijn. Ook positieve emoties kunnen overweldigend zijn. Je ervaart ze als overweldigend wanneer je de sensaties die je voelt niet begrijpt of niet weet wat je ermee moet.
Op zo’n moment wil je zo snel mogelijk van deze sensaties af. Dit doe je door een vermijdingsstrategie, of ook wel beschermingsmechanisme, in te zetten. Hierdoor ga je uit verbinding met je gevoel en daarmee uit verbinding met jezelf. Dit geeft niet alleen problemen in jezelf, maar ook in de relatie met anderen. Daarin draait het juist om emotionele verbondenheid.
Je emoties (onbewust) omzeilen
Wanneer je in verbinding bent met je emoties en hier in openheid naar durft te kijken kan je naast positieve ook vervelende emoties ervaren. Denk aan angst, schaamte of schuld. Dit zijn de meest voorkomende emoties die mensen proberen te vermijden. Als je niet geleerd krijgt hoe je hiermee omgaat ontwikkel je een beschermingsmechanisme.
Vaak gebeurt dit op jonge leeftijd. Dit uit zich dat je gaat harmoniseren of de ander gaat pleasen/helpen. Misschien hou je jezelf wel op de achtergrond. Of zorg je ervoor dat je de situatie onder controle houdt. Kortom, je komt hiermee in een overlevingsmodus terecht.
Je gaat rationeel naar dingen kijken. Je schiet als het ware naar je hoofd. Wat ervoor zorgt dat je eigen behoefte die onder de emotie zit geen erkenning krijgt. Hoe meer emoties je ervaart waar je, onbewust, geen raad mee weet. Des te sterker de bescherming toeneemt.
Overweldigd door je eigen emoties
Weet je nog de water overstroming in Limburg in 2021? Hoe meer water door de rivier heen stroomde, hoe meer bescherming er nodig was. Met man en macht werden de dijken versterkt door zandzakken. Als kind ervaar je een water overstroming aan emoties. Wanneer jouw rivier het niet aankan gaat het overstromen. Dat wil zeggen als jouw ouders jouw emoties niet erkennen en deze niet in banen weten te leiden gaat het overstromen. Je gaat zelf zandzakken rondom je hart plaatsen. Ook wel het bekende muurtje genoemd.
Je leert dat bepaalde emoties je in de problemen brengen. Dat deze er niet mogen zijn. Het voelt alsof deze kant van jou niet welkom is. Wat je vervolgens gaat doen is het onderdrukken van deze emoties. Wanneer je jezelf niet meer gaat uiten, expressie, zal dit uitmonden in stil worden in jezelf, depressie.
Invloed van je ouders
Als je ouders geen raad weten met jouw gevoelens. En ze hier onvoldoende op in spelen. Is het gevolg dat je negatieve overtuigingen over jezelf ontwikkeld. Als kind begrijp je niet wat er met je gebeurt als je deze emoties ervaart. Je hebt hierin je ouders nodig die je spiegelen. Wanneer dit uitblijft zorgt dit voor twijfel en onduidelijkheid naar jezelf toe. Je ouders zijn jouw grote voorbeeld. Daarnaast ben je afhankelijk van ze. Dit maakt dat je ervan uitgaat dat zij het weten. Je vertrouwd volledig op ze.
Stel dat je naar je kamer werd gestuurd om af te koelen omdat je boos of verdrietig was. Dan leer je dat je alleen met die nare sensaties te dealen hebt. Misschien werd jou verteld dat je niet mag huilen, of dat het niet nodig is om verdrietig of boos te zijn. Je leert hiermee dat jouw emoties er niet mogen zijn.
Dit brengt je op latere leeftijd in problemen. Emoties horen er gewoon bij en zijn er altijd. Die kun je niet wegduwen. Ze zoeken alsnog een manier om tot uiting te komen. Die niet altijd wenselijk is.
Een kanttekening die ik nog wil maken is dat ik dit schrijf zonder oordeel naar de ouder.
Als ouder doe je dit niet bewust. Ouders hebben het beste met hun kind voor, een enkele uitzondering daargelaten. Iedere ouder zal zijn kind opvoeden zoals die denkt dat goed is en naar eigen kunnen.
Het komt voor dat je als ouder niet in verbinding bent met je eigen emoties. Je hebt zelf niet geleerd hoe je ze moet uiten en hoe je ermee om moet gaan. Het herkennen van emoties in je eigen kind valt dan niet mee. Laat staan om hier op een passende wijze mee om te gaan en dit je kind te leren. Vaak is dit een patroon uit je eigen opvoeding die zich van generatie op generatie herhaald.
Gevolg onbeantwoorde emoties
Wanneer een kind emotie ervaart waar het geen raad mee weet zorgt dit voor diepe eenzaamheid en angst. Als vervolgens het gesprek over de situatie en emotie uitblijft, als deze gezakt is, voelt dit verwarrend voor het kind. Het kind zal de situatie en de bijbehorende emotie onvoldoende begrijpen. Voor kinderen is het belangrijk dat ze gespiegeld worden in hun emoties. “Wat ben je boos.” of “Ik zie dat je verdrietig bent.”
Om vervolgens samen te onderzoeken waarom ze deze emoties ervaren. In dit gesprek leert het kind dat emoties erbij horen. Dat het niets engs is. En dat het weer weggaat.
Zodra dit gesprek uitblijft ontstaat een beangstigende ervaring en onbegrip rondom de emotie. Hierdoor ontwikkelt het kind negatieve overtuigingen over zichzelf. Ze vertellen zichzelf dat ze raar zijn. Ze geloven dat ze slecht zijn. Of voelen dat ze te veel zijn. Ze ervaren dat ze anders zijn omdat ze dingen waarnemen die hun ouders blijkbaar niet hebben. Ze voelen zich vaak onbegrepen. Dit resulteert in gedrag dat vaak de stempel krijgt van overgevoelig, autisme, adhd en dat soort labels.
Naar binnen slaan van emoties
Een ander gevolg is dat emoties naar binnen slaan. Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld boosheid niet meer naar buiten geuit wordt maar naar binnen keert. Je richt de boosheid op jezelf. Dit maakt dat de onverwerkte emotie in je lichaam opgeslagen blijft. Op het moment dat ervan buitenaf iets gebeurt gaat deze onverwerkte emotie aan. Doordat het iedere keer voeding krijgt versterkt dit de emotie.
Op latere leeftijd heeft dit invloed op je werk, liefdesrelatie en sociale contacten.
Vaak uit zich dat in:
- Onvoldoende levensvreugde ervaren of hierin geremd voelen
- Negatief zelfbeeld/ weinig eigenwaarde hebben
- Geen inzicht in eigen behoeften, deze aan de kant zetten of niet durven uiten
- Andere emotioneel niet te dichtbij laten komen (verlatingsangst en bindingangst)
- Emoties niet kunnen uiten of juist niet goed reguleren waardoor ze explosief geuit worden
3 stappen naar verandering
Stap 1 bewust worden eigen gedrag
De eerste stap is erkenning geven aan jezelf dat je moeite hebt met het toelaten en accepteren van je eigen emoties. Wees mild voor jezelf. Ga op onderzoek uit welke hartbeschermer je inzet. Creëer in alle openheid en zonder oordeel bewustwording op je eigen gedragspatronen.
Dit vraagt van je om met zachtheid, eerlijkheid en liefde naar jezelf te kijken. Als het duidelijk is op welke manier je jezelf afsluit voor emoties ga je onderzoeken in welke situaties je dit toepast. Zo ontstaat er langzaam een keuzemogelijkheid om anders te leren omgaan met je emoties.
Stap 2 onderzoeken waar het ontstaan is
Zodra je inzicht hebt in je eigen gedragspatroon ga je een laagje dieper onderzoeken waar het ontstaan is. Wie was er emotioneel niet beschikbaar? Je vader, je moeder of beide? Wat hebben ze je geleerd over emoties? Welk voorbeeld heb je gekregen? Wat ben je in gedrag gaan doen als kind om niet te hoeven voelen? Zorgen voor je ouders, pleasen, stilhouden, harmoniseren of extra je best gaan doen? Wat herken je daar nu van in je volwassen leven? Welke overtuigingen over jezelf zijn hieruit ontstaan?
Een familieopstelling is een lichaamsgerichte vorm waarmee je deze onbewuste patronen onderzoekt. In de opstelling vindt ook meteen heling plaats.
Stap 3 vastzittende emoties losmaken en er mee leren omgaan
Onverwerkte emoties zitten opgeslagen in je lichaam. In de natuurlijke vorm komen en gaan emoties net als wolken in lucht. Het is belangrijk om vastzittende emoties los te maken. Zodat ze weer in een natuurlijk ritme kunnen bewegen. Anders zorgen ze voor allerlei mentale en lichamelijke klachten. Een coach of therapeut helpt je hierbij.
Je mag leren om emoties te gaan doorvoelen. Emoties reguleer je door de onderliggende behoefte erkenning te geven. Dit doe je door er aandacht aan te geven. Voel en accepteer dat ze er zijn. Stel jezelf vragen om duidelijk te krijgen wat deze emotie je duidelijk wil maken. Onderzoek met een nieuwsgierige blik welke behoefte eronder schuilgaat. Leer je emoties herkennen en te benoemen. Welke sensatie voel je bij de emotie? Waar in je lichaam voel je die?
Grote kans dat je, onbewust, vasthoudt aan bekende emoties die je eigenlijk niet wil voelen. Dat klinkt dubbel. Alleen deze gevoelens zijn ondertussen vertrouwd geworden. Ze geven een vorm van veiligheid. Als helder is welke onderliggende behoefte speelt mag je leren hoe je hier zelf voor zorgdraagt. Hiermee verstevig je jouw eigen draagkracht. Waardoor je in verbinding met je zelf blijft en je emotioneel kan verbinden in relaties met anderen.
Heb je behoefte aan ondersteuning in het leren toe laten van je emoties?
